Kişilik ve Kariyer Gelişimi

  1. Anasayfa
  2. Blog
  3. İK ve İdari İşler
  4. Kişilik ve Kariyer Gelişimi

Endüstri devriminden günümüze kadar; çalışma hayatı ve insan kaynağı süreçlerinde, büyük değişiklikler meydana gelmiş; sadece üretime dayanan çalışma anlayışı; istek, güdü, motivasyon gibi faktörlerle ele alınmaya başlanmıştır. Bu kapsamda; kişinin beklentisinin, isteklerinin, motivasyonunun, meslek seçimindeki ve üretimdeki rolü bir hayli artmış; kişiler yalnızca çalışmak için değil, mutlu olduğu işte, yüksek iş doyumuyla çalışmak için arayışlara başlamıştır. Bu süreçte; çalışma hayatındaki mutluluğun; büyük ölçüde, kişilik yapısıyla da ilişkili olduğu; yapılan birçok çalışmada gözlemlenmiş, insanı ve kişiliği daha iyi anlamak için yapılan çalışmalar, bir noktadan sonra kişilik özellikleri ve mesleki gerekliliklerin karşılaştırılması çalışmalarına neden olmuştur.

Zamanımızın yarısından fazlasını geçirdiğimiz çalışma hayatımızda; seçtiğimiz mesleği yaparken duyduğumuz; haz, başarı ve verimlilik önce kendimizi, sonra tüm toplumu etkilemektedir. Bu noktada, mesleğin gerektirdiği çalışmaları yaparken aldığımız doyumu belirleyen en önemli faktörlerden birisi kişilik yapısıdır. Bu nedenle kişi, meslek seçerken; kişiliğinin getirilerini göz ardı etmemeli, arzu, istek ve yetkinliğine bağlı olarak yönlendirilmeli ve meslek seçimini yapmalıdır. 

Kişilik 

Kişilik, insanın doğuştan getirdiği bir takım biyolojik özelliklerinin; ilgi, yetenek ve becerileriyle bütünleşmesi sonucu ortaya çıkan yapının, kişinin tutum ve davranışlarına yansımasıdır.

Kişilik ile ortaya atılan birçok teorinin çıkış noktasını beş faktör kişilik yapısı oluşturmaktadır. McCrea ve Costa kişileri birbirinden ayıran beş temel kişilik özelliğini dışa dönüklük, uyumluluk, sorumluluk (tedbirlilik, özen), nevrotizm (duygusal dengesizlik) ve gelişime açık olma olarak belirlemişlerdir. 

Bu faktörlere göz atacak olursak;

Dışa dönüklük, kişinin; pozitif, sosyal, girişken, konuşkan, enerjik, neşeli, toplum içinde olmayı seven, aktif, insan odaklı, iyimser, eğlenmeyi seven, sevgi dolu bir yapıya sahip olmalarını ifade etmektedir.

Uyumluluk, bireyin; açık sözlü, fedakâr, alçak gönüllü, esnek, ılımlı, yumuşak kalpli, iyi huylu, güvenilir, yardımsever, kibar, hoşgörülü, başkalarını seven, samimi, arkadaş canlısı gibi özelliklere sahip olmasıdır.

Sorumluluk, ayrıntılara dikkat etme, güvenilir, kararlı, azimli, çalışkan, temkinli, titiz, tertipli, sistemli, dikkatli ve sorumluluğunun bilincinde olma kavramlarıyla ilişkilidir.

Nevrotiklik, kaygılı, kendine güvenmeyen, kötümser, endişeli, yetersiz, çekingen, gergin ve duygusal olma gibi kişilik özelliklerini ifade etmektedir.

Gelişime açıklık, maceracı, bağımsız, açık fikirli, zeki, düşünceli, meraklı, her şeyi öğrenmek isteyen, ilgi alanı geniş, orijinal, hayal gücü kuvvetli, yaratıcı, yenilikçi ve entelektüel olmakla ilişkilidir. 

Kariyer Seçimi

Kariyer, kişinin almış olduğu eğitim ile sahip olduğu bilgi, ilgi, tecrübe ve yeteneklerini; uyguladığı iş ortamında kendini göstermesini sağlayan, hem iş hayatını hem de sosyal hayatını şekillendirmesi için bireye fırsat tanıyan bir süreç olarak ifade edilebilir. Kariyer seçimi, bireylerin kendilerine uygun farklı meslekleri belirleyerek bunlardan kendilerine en uygun olanı çeşitli yönleriyle (terfi, yönetim, ücret, saygınlık, statü) değerlendirerek en baskın olanı seçmesi olarak da ifade edilebilir.

Kişinin kariyer seçimi yaparken kişiliğine uygun mesleği seçmesi; hem o işi severek yapmasına, hem de o işte ciddi anlamda başarılar elde etmesine neden olmaktadır.

Kişilikle kariyer seçimi arasındaki ilişkilere bakıldığında; uyumlulukla yönetimselliğe önem verme arasında, pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu literatürdeki çalışmalarda görülmektedir. Buradan hareketle uyumlu bireylerin yönetici pozisyonda ve kurum içinde başka insanları yöneterek çalışmak istediği ve yönetimselliğe bu yüzden önem verdiği sonucuna ulaşılabilir.

Nevrotiklikle; özel yaşama önem verme arasında pozitif, güvenlik/istikrara önem verme arasında negatif anlamlı ilişkiler gözlemlenmektedir. Buradan hareketle nevrotiklik arttıkça özel yaşama verilen önemin arttığı, yine nevrotiklik arttıkça güvenlik/istikrara önem vermenin azaldığını söylemek mümkündür. Burada nevrotik kişilik yapısına sahip bireylerin iş garantisine ve sosyal yaşantıya fırsat tanıyan, bilgi ve yeteneklerini kullanabileceği işlere önem verdiği sonucuna ulaşılabilir. 

Yapılan çalışmalarda; sorumlulukla teknik/fonksiyonelliğe önem verme, rekabete, özel yaşama, güvenlik/istikrara, girişimciliğe ve bağımsızlığa önem verme arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu gözlenmektedir. Buradan bireylerin kendi branşlarında ve uzmanlık gerektiren işlerde çalışmayı istedikleri sonucuna ulaşılmaktadır.

Gelişime açıklıkla girişimciliğe önem verme arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki vardır. Yani gelişime açıklık arttıkça girişimciliğe verilen öneminde arttığı görülmektedir. Bunda bireylerin yaratıcı projelerde ve programlarda yer almak istemelerinin etkili olduğu sonucuna varılmaktadır. Bunun dışında gelişime açıklıkla girişimciliğe, saygınlığa, rekabetçiliğe, özel yaşama, güvenlik/istikrara, teknik/uzmanlığa, girişimciliğe ve bağımsızlığa önem verme arasında anlamlı pozitif yönlü ilişkiler olduğu gözlemlenmektedir. Buradan hareketle orijinal fikirlere sahip olan gelişime açık olan fertlerin özerk çalışmaya, iş garantisine, sosyal yaşama, bilgi ve yeteneklerini geliştirmeye, rekabet ve başarıya, yaratıcılığını kullanabileceği projelere önem verdiği kanısına varılmaktadır. 

Yine yapılan araştırmalarda; dışa dönüklükle rekabetçiliğe, güvenlik/istikrara, teknik/uzmanlığa, girişimciliğe ve yönetimselliğe önem verme arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler olduğu görülmektedir. Bu tip bireyler için yönetici pozisyonda, kendi branşında, iş garantisi olan, rekabet ve başarı sağlayan, tanınmış bir kurumda çalışmak istemelerinin önemli olduğu gözlenmektedir.

 

Sonuç olarak; kişilik yapısıyla, bu yapıya uygun meslek seçimi, hem kişinin bu işte başarılı olmasına; hem de işini severek, geliştirerek ve daha özverili yapmasına neden olmaktadır.

Lina YILDIZ

Bizi Takip Edin!